به گزارش پاراسول دبیر انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران با اشاره به این مطلب كه آرتروز زانو شایع ترین بیماری مفصلی است كه هم اكنون درمان قطعی برای آن وجود ندارد، از نتایج تحقیقات دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی در مورد تاثیر تزریقات داخل مفصلی مختلف، در كنترل این بیماری اطلاع داد.
به گزارش پاراسول به نقل از ایسنا، دكتر سید احمد رئیس السادات اظهار داشت: حدود ۲۰ درصد از جمعیت ایران مبتلا به آرتروز زانو هستند.
این عضو هیات علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی اضافه كرد: تزریقات داخل مفصلی زانو یكی از روش های رایج كنترل درد و بهبود عملكرد در مبتلایان به آرتروز به حساب می آید. این درمان ها معمولا بعنوان خط اول درمان محسوب نمی شوند، اما در بیمارانی كه علائم و شكایت شان با روش های فیزیكی، تمرین درمانی و داروهای ضد درد و التهاب خوراكی و موضعی بهبود نیافته، می توانند مفید و موثر باشند. از شایع ترین انواع تزریقات داخل مفصلی می توان به تزریق استروئید (كورتون)، پرولوتراپی با سرم های قندی (دكستروز)، پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاكت)، پلاسمای غنی از فاكتور رشد (PRGF) و هیالورونیك اسید (آمپول های ژله ای معروف به تاج خروس) و اوزون درمانی اشاره نمود.
وی اضافه كرد: در موارد درد شدید یا التهاب حاد، تزریق كورتون می تواند سبب بهبود چند هفته ای بیماران شود. با وجود اینكه ثابت نشده كه تزریقات محدود داخل مفصل كورتون بتواند سبب پوكی استخوان شود، اما جهت جلوگیری از فرسایش و صدمه های مفصلی این تزریقات نباید در مدت زمانی زودتر از ۳ تا ۴ ماه مجددا تكرار شوند. در آرتروز زانو ضمن كاهش فضای مفصل، حجم مایع داخل مفصلی، غلظت و كیفیت آن كاسته می شود و سبب سفتی و درد مفصل می گردد. برای كاهش این مشكلات ممكن است تزریق هیالورونیك اسید ۳ تا ۵ نوبت و به فواصل هفتگی مورد استفاده قرار گیرد. این تزریقات معمولا تا حدود چند ماه در بهبود علایم موثر هستند.
رییس السادات ادامه داد: اوزون درمانی روش نسبتا جدیدتری است كه باآنكه در كوتاه مدت می تواند سبب كاهش درد و التهاب مفاصل و بافت نرم شود، اما اثری بر سیر كلی آرتروز و علایم دراز مدت بیماری ندارد. بر مبنای پژوهشی كه در مركز توسعه پژوهش های بالینی بیمارستان شهید مدرس صورت گرفته، اوزون درمانی و تزریق هیالورونیك اسید در مدت شش ماه پس از درمان تفاوتی از نظر میزان سودمندی با یكدیگر نداشتند.
رییس السادات اظهار داشت: پژوهش های مختلف دیگر ما در مركز تحقیقات طب فیزیكی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی نشان داد تزریق پی آر پی (پلاسمای غنی از پلاكت) و PRGF (پلاسمای غنی از فاكتور رشد)، با بهره گیری از اثرات عوامل موجود در پلاكت خون بیمار می تواند سبب كاهش خشكی مفصل، بهبود درد و افزایش كیفیت زندگی مبتلایان به آرتروز زانو شود كه این اثرات معمولا تا بیش از یك سال ادامه دارد. بر مبنای این مطالعات پیگیری هشت ماهه بیماران با استفاده از ام آر آی ثابت كرد كه پی آر پی می تواند تا حدی از كاهش حجم غضروف مفصلی در مبتلایان به آرتروز زانو بكاهد. بیماران مبتلا به آرتروز شدید زانو، بیماران با سن بیش از ۷۵ سال و افراد با چاقی شدید كاندید مناسبی جهت انجام تزریق پی آر پی نیستند.
بر اساس اعلام دبیر انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران، جدیدترین پژوهش انجام شده بر روی تزریقات داخل مفصلی در بیمارستان های شهید مدرس و شهدای تجریش نشانگر اثرات امیدوار كننده توكسین بوتولونیوم (معروف به بوتاكس) در بهبود علائم مبتلایان به آرتروز زانو است. بوتاكس بیشتر جهت موارد زیبایی و كاهش چین و چروك پوست، كاهش تعریق و كم كردن اسپاستیسیته در بعضی از بیماری های سیستم اعصاب به كار می رود. به تازگی استفاده از این سم دركاهش درد كمر، سردرد، میگرن و بعضی از دردهای اسكلتی عضلانی همچون آرنج تنیس بازان، التهاب پاشنه پا و شانه یخ زده و... رو به افزایش گذاشته است. مكانیسم اثر بوتاكس در مبتلایان به آرتروز با نحوه اثر آن در موارد زیبایی و اثر بر پیوستگاه عصبی عضلانی متفاوت می باشد و عملكرد آن بیشتر با استفاده از اثرات ضد دردی و ضد التهابی است.
بنابر اعلام روابط عمومی انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران، رییس السادات اضافه كرد: بر مبنای این تحقیق انجام شده در گروه طب فیزیكی و توانبخشی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، تزریق ۲۵۰ واحد از سم بوتولونیوم رقیق شده سبب كاهش درد و سفتی مفصلی و بهبود عملكرد بیماران مبتلا به آرتروز شده است. اثرات درمانی بعد از یك هفته شروع و تا بیش از شش ماه ادامه داشت. این درمان هیچگونه ضعف عضلانی یا عارضه خاصی بدنبال نداشت. با این حال، اظهار نظر در مورد اثر بخشی طولانی مدت و استفاده روتین بالینی از این روش نیازمند انجام مطالعات بزرگ تر و با كیفیت تر، تعیین دوز موثر توكسین و مقایسه هزینه و اثر بخشی این روش با سایر روش ها است.
وی با تاكید بر این كه تا كنون هیچ روش قطعی خوراكی یا تزریقی برای علاج آرتروز شناخته نشده، اضافه كرد: كلیه تزریقات داخل مفصلی جهت اثرگذاری بیشتر باید به همراه آموزش بیماران، اصلاح الگوی زندگی همچون كاهش وزن، ورزش درمانی و به كارگیری مناسب روش های طب فیزیكی و توانبخشی باشند.
بیست و یكمین كنگره سالانه «طب فیزیكی، توانبخشی و الكترودیاگنوز ایران»، ۲۷ تا ۲۹ دی ماه به همت انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران و با همكاری گروه های آموزشی طب فیزیكی سراسر كشور و انجمن های مرتبط، در سالن همایش های رازی برگزار می گردد.
رئیس السادات، دبیراجرایی این كنگره اظهار داشت: این همایش دارای امتیاز بازآموزی برای پزشكان عمومی، متخصصان طب فیزیكی، طب ورزش، روماتولوژی و ارتوپدی و همینطور گروه های علوم توانبخشی مانند فیزیوتراپی، كاردرمانی، ارتوپدی فنی و هم كارشناسان پرستاری است.