همزمان با هفته اطلاع رسانی و پیشگیری از سوانح و حوادث مطرح شد
۵۰۰ هزار سال عمر از دست رفته ایرانی ها به علت سوانح رانندگی
پاراسول: رییس مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت های دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با تاكید بر لزوم تقویت تعامل با محققین و مراكز علمی در جهت كاهش آمار سوانح در كشور، اظهار داشت: متاسفانه خیلی از مدیران، سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان خویش را از سفارش های علمی منتج شده از مراكز علمی و تخصصی بی نیاز می دانند تا جایی كه سطح تعامل مراكز تصمیم گیر در حوزه سوانح ترافیكی با مراكز علمی و تحقیقاتی بسیار ضعیف و گاهی حتی نگران كننده است.
دكتر حمید سوری به بهانه هفته "اطلاع رسانی و پیشگیری از سوانح و حوادث" در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به سوانح ترافیكی بعنوان عمده ترین علت مرگ و میر در كشور، عنوان كرد: بررسی مساله حوادث و سوانح ترافیكی در كشور و شناسایی راه های پیشگیری از آن، یك ضرورتی به حساب می آید.
ضرورت بررسی علمی و تخصصی سوانح ترافیكی در كشور
وی با اشاره به لزوم بررسی علمی و تخصصی سوانح ترافیكی در كشور، اظهار داشت: سوانح ترافیكی هم همانند سایر مشكلات در رابطه با رفتار و عوامل محیطی، یك نسخه بومی مخصوص به خویش را طلب می كند و نمی توانیم مانند خیلی از بیماری های واگیر و عفونی نسخه های موفق سایر كشورها را در كشور خودمان اجرا نماییم. به عبارت دیگر باید با رویكرد و تحقیقات بومی به این مقوله توجه گردد.
وی با اشاره به سابقه فعالیت ۱۳ ساله مركز تحقیقات ایمنی و پیشگیری از مصدومیت های دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، خاطرنشان كرد: تلاش ما بر این است كه با شناسایی روش های بومی و مداخلات مناسب برای كاهش سوانح ترافیكی در كشور با استفاده از تهیه سفارش ها، پیشنهادات عملیاتی و اجرایی به سیاست گذاران و مدیران در تصمیم گیری مناسب تر كمك نماییم.
تاكید بر رویكرد سلامت محور در سوانح
سوری با اشاره به اینكه سوانح ترافیكی مقوله و معضلی چند جانبه است، خاطرنشان كرد: در سفارش های جهانی یكی دو - دهه اخیر برای كسب نتیجه موثرتر درجهت كاهش سوانح ترافیكی، باید به رویكرد علمی و سلامت محور مساله بیشتر توجه گردد.
انسان، وسیله نقلیه و راه محور اصلی موثر در بروز سوانح
وی نقطه اتكا و محور اصلی تمامی عوامل موثر در سوانح را انسان، وسیله نقلیه و راه عنوان نمود و اظهار داشت: یعنی تعامل انسان با خودرو، تعامل انسان با محیط، رفتار انسان با خود و رفتارش با دیگران و محیط پیرامون و همینطور با جامعه ای كه در آن زندگی می كند، تعیین كننده اساسی سوانح ترافیكی محسوب می شوند. با این رویكرد انسان موجودی است كه می تواند فعالانه عمل كرده و روی شیوه زندگی خود تاثیر بگذارد. در این راستا دیدگاه انسان نسبت به سلامت و ایمنی و نگاهش به محیط پیرامونی در این راستا موثر است.
رفتارهای ناایمن و ضد اجتماعی از مهم ترین علل رخداد سوانح
رئیس مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت های دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به اهمیت سلامت انسان در رخداد سوانح ترافیكی، اظهار داشت: سلامت انسان در رخداد سوانح ترافیكی نقش اساسی دارد؛ چراكه سلامت فقط جسمی نیست بلكه سلامت روحی و روانی، اجتماعی و معنوی ازجمله عواملی است كه باید مورد توجه جدی قرار گیرد. یكی از مهم ترین علل رخداد سوانح، رفتارهای ناایمن و ضد اجتماعی است؛ رفتارهایی كه می تواند خود فرد و افرد آن جامعه را در معرض خطر قرار دهد.
به گفته وی، یك جامعه سالم، از راننده سالم، عابر پیاده سالم و در كل همه ابعاد سلامت رفتاری، برخوردار می باشد كه هم سبب آرامش جامعه شده و هم با رفتارهای درست اجتماعی سبب كاهش سوانح ترافیكی می گردد. همینطور می توان با انجام رفتارهای ایمن تر ازجمله كنترل سرعت، عدم خستگی و خواب آلودگی و عدم مصرف الكل در زمان رانندگی و عواملی از این دست بر رفتارهای مربوط به رانندگی تاثیر گذاشت. بعنوان نمونه، راننده ای كه بدون توجه به مقررات رفتارهای ضد اجتماعی انجام داده و یا موتورسیكلت سواری كه به محل عبور عابر پیاده تعرض كرده و اتومبیلی كه در محل مخصوص عابر پیاده پارك كرده و یا بوق زدن های غیرضروری همه جزو رفتارهای ضد اجتماعی بوده كه در موقع رانندگی بر سلامت جامعه تاثیر سوء داشته و به دنبال آن جامعه ای كه مورد تعرض دیگران قرار گیرد، طبیعتا خشونت در آن نهادینه شده و به خطر می افتد.
شناسایی عوامل موثر در پیشگیری از سوانح و انتقال آن به سیاستگذاران
سوری با اشاره به فعالیت های این مركز تحقیقاتی با رویكرد سلامت محور، عنوان كرد: تلاش ما بر این است كه با شناسایی عوامل موثر و با رویكردهای علمی، دقیق و معقول در سطح جهانی بتوانیم سفارش ها و پیشنهادات علمی و تخصصی در جهت پیشگیری از سوانح ترافیكی را به مسئولین و سیاستگذاران انتقال دهیم.
سطح تعامل مراكز تصمیم گیر در حوزه سوانح با مراكز تحقیقاتی نگران كننده است
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به اینكه متاسفانه خیلی از مدیران، سیاست گذاران و تصمیم گیرندگان خویش را از سفارش های علمی منتج شده از مراكز علمی و تخصصی بی نیاز می دانند، عنوان كرد: تعامل مراكز تصمیم گیری در حوزه سوانح ترافیكی با مراكز علمی و تحقیقاتی بسیار ضعیف و گاهی حتی نگران كننده است؛ چراكه اتخاذ تصمیمات نادرست بر مبنای تجربیات خام و بدون رویكرد علمی برای جامعه هزینه داشته و هیچ كشوری نتوانسته از این طریق آمار سوانح ترافیكی را كم كند.
ضرورت تعامل با محققین و مراكز علمی برای كاهش سوانح در كشور
وی با تاكید بر لزوم تعامل با محققین و مراكز علمی برای كاهش سوانح در كشور، اظهار نمود: تمام كشورهای موفقی كه توانسته اند طی یكی دو دهه اخیر كاهش چشمگیری در زمینه سوانح ترافیكی داشته باشند، صرفا با استفاده از نتایج و سفارش های محققین و مراكز علمی این امر را محقق كرده اند. بعنوان نمونه آلمان طی دهه ۷۰، در سوانح رانندگی حدود ۳۰ هزار كشته داشت؛ كشوری كه جمعیتش حدودا معادل جمعیت كشور ما و با وسایل نقلیه سه برابر ماست. با این وجود توانست با رویكرد علمی مناسب این آمار را به كمتر از ۳هزار نفر كم كند.
صرف سالانه ۳۹میلیارد دلار در سوانح ترافیكی كشور
رییس مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت های دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی، با اشاره به فعالیت های تحقیقاتی این مركز عنوان كرد: مرحله اول فعالیت ها، شناسایی و بررسی میزان اهمیت و بزرگی مساله است. بعنوان نمونه در یك تحقیق مشخص شد كه سالانه حدود 6.5 درصد درآمد ناخالص ملی كشور یعنی چیزی حدود ۳۹میلیارد دلار صرف كل رخداد سوانح ترافیكی می گردد. به عبارت دیگر با كاهش و حذف سوانح ترافیكی تا میزان زیادی صرفه جویی ارزی خواهیم داشت.
۵۰۰ هزار سال عمر از دست رفته به دنبال سوانح رانندگی
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به نتایج بعضی از طرح های پژوهشی این مركز، عنوان كرد: نتایج یكی از این طرح ها نشان داد كه در آمار مرگ ناشی از سوانح ترافیكی كشور حدود ۲۰ درصد كم شماری داریم. همینطور مشخص شد سالانه بیش از ۵۰۰ هزار سال عمر از دست رفته (به دلیل مرگ زودرس یا ناتوانی) بدنبال سوانح رانندگی در كشور رخ می دهد. به عبارت دیگر، میانگین سن قربانیان سوانح ترافیكی در كشور ما حدود ۳۵ سال است كه اگر امید به زندگی در كشور را ۷۵ سال در نظر بگیریم، به ازای هر مرگ ناشی از سوانح ترافیكی، ۴۰ سال عمر از دست رفته داریم.
عامل انسانی دلیل بیش از دو سوم مرگ ها در سوانح
سوری با اشاره به سایر مراحل تحقیقات این مركز، اضافه كرد: مرحله بعدی تحقیقات، شناسایی عوامل خطر و مسایلی است كه در رخداد سوانح ترافیكی اثرگذار می باشد. بعنوان نمونه زمانی كه گفته می گردد عامل انسانی دلیل بیش از دو سوم مرگ هاست، توجه به آن در اولویت است، یا مثلا نقش خودرو به تنهایی یا در تعامل با سایر عوامل می تواند ۱۰ درصد مرگ های ناشی از سوانح ترافیكی را به خود اختصاص دهد. ازاین رو با انجام تحقیقات و پژوهش های علمی می توان نقش عوامل مختلف همچون اجتماعی و حتی عوامل سیاسی دخیل در سوانح را شناسایی و بررسی و برای پیشگیری از آنها برنامه ریزی كرد.
سرعت غیرمجاز عمده ترین علت حادثه در كشور
وی با اشاره به مداخلات موثر در كاهش آمار سوانح ترافیكی، عنوان كرد: سرعت غیرمجاز عمده ترین علت حادثه در كشور ماست كه اگر بتوانیم آن را كنترل و مدیریت نماییم به كاهش حدود ۲۰درصد مرگ های ناشی از سوانح ترافیكی منجر خواهد شد. البته باید مسیر صحیح اعمال مداخلات برای دستیابی به موفقیت را یافته و در این راستا به ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه هم توجه نماییم.
این استاد تمام دانشگاه همینطور با اشاره به ارزشیابی مداخلات با هدف سنجش میزان تاثیر آنها در كاهش آمار سوانح، خاطرنشان كرد: بعنوان نمونه نتایج تحقیقات ما در این رابطه نشان داد كه عامل "افزایش نرخ جرایم رانندگی" توانسته تا هشت درصد مرگ ناشی از سوانح ترافیكی را كم كند، البته بررسی میزان ماندگاری این تاثیرات هم جزو حیطه های تحقیقاتی ماست كه به دنبال آن آموزش، آگاه سازی عموم مردم، توانمندسازی سیاست گذاران و انتشار كتب آموزشی مختلف با هدف افزایش توانمندی نیروهای درگیر در كاهش سوانح ترافیكی و حتی مردم می تواند در دستور كار قرار گیرد.
سوری با اشاره به برنامه این مركز تحقیقاتی برای تقویت تعامل با ارگان های سیاستگذار و اجرایی در این رابطه، اظهار نمود: در این راستا تعامل خوبی با رئیس راهبر ناجا داریم كه خوشبختانه تاثیر مناسب و مثبتی داشته است. علاوه بر این، نتایج كلیه تحقیقات در رابطه با سوانح ترافیكی در قالب یك فرم كاربردی تهیه شده و برای سیاست گذاران و مسئولین مربوطه ارسال می گردد. به عبارت دیگر نتیجه تحقیقات، نشان دهنده عوامل مناسب و اثرگذار بر كاهش سوانح ترافیكی است كه در صورت نیاز، جزئیات بیشتر آن برای ارگان های متقاضی ارسال می گردد. همینطور ما آمادگی داریم كه با مشاركت و حضور موثرتر و بیشتر بتوانیم این سفارش ها و پیشنهادات را اجرایی نماییم.
انتقاد از عدم حضور مراكز تحقیقاتی در مراجع سیاست گذار سوانح ترافیكی
وی با انتقاد از ضعف مراكزی كه باید از این داده ها و تجارب استفاده كنند، عنوان كرد: به صورت مثال مراكز علمی و تحقیقاتی با وجود درخواست وزیر راه و شهرسازی، در كمیسیون ایمنی راه ها بعنوان مرجع اساسی تصمیم گیرنده در مدیریت و سیاست گذاری سوانح ترافیكی، حضور رسمی ندارند. این در حالیست كه سیاست گذاری و تصمیم گیری بدون بار علمی مناسب، اثربخشی ندارد.
نقش مثبت آموزش در كاهش سوانح
رییس مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها با اشاره به نقش آموزش در كاهش سوانح، اظهار داشت: آموزش و آگاه سازی در همه جای دنیا نقش تعریف شده و ثابت شده ای دارد. البته آموزش باید متناسب با نیاز جامعه باشد. ازاین رو باید با اجرای طرح های نیازسنجی، نیاز بخش های مختلف جامعه از توده مردم گرفته تا رانندگان، كودكان، سالمندان، سیاستگذاران وحتی خدمات دهندگان را سنجیده و متناسب با آن آموزش های كاربردی تعریف و ارائه شود.
وی با تاكید بر ارائه آموزش های سنجیده برای پیشگیری از سوانح، عنوان كرد: بعنوان نمونه، آموزش كودكان باید به گونه ای طراحی شود كه منجر به اعتماد به نفس و شجاعت كاذب در آنها نشود. همینطور آموزش ها باید متناسب با رشد، توسعه اجتماعی و شخصیت فرد بوده و تقویت كننده باشد.
راه ورود مراكز تحقیقاتی به مدارس، صدا و سیما و رسانه ها تسهیل شود
این استاد دانشگاه با اشاره به اینكه در این راستا برنامه های آموزشی مدونی طراحی شده، اظهار نمود: این برنامه ها برای عملیاتی شدن در سطح جامعه نیازمند حمایت سیاست گذاران و برنامه ریزان است؛ چراكه بودجه ما بعنوان یك مركز تحقیقاتی محدود بوده و طبیعتا نمی توانیم برای تمامی حوزه ها جزوات آموزشی، پوستر و غیره تهیه نماییم. پیشنهاد ما این است كه راه ورود مراكز تحقیقاتی به مدارس، صدا و سیما و رسانه ها تسهیل شود تا بتوانند نقش آموزشی خویش را به خوبی ایفا كرده و از آنان بعنوان بازوهای فكری و مشورتی در كنار سیاست گذاران، برنامه ریزان و مجریان استفاده گردد. البته این فضا تا حدی شكل گرفته ولی بسیار كمرنگ بوده و در حد و اندازه ای نیست كه بتواند مشكلات جامعه رابه خوبی مرتفع كند.
سوری با تاكید بر لزوم ارزیابی اثربخشی آموزش ها، خاطرنشان كرد: تدوین و ارائه برنامه های آموزشی بطور قطع مفید می باشد. مساله مهم محتویات، مخاطبان و ارزشیابی اثربخشی این آموزش هاست؛ چراكه آموزش بدون برنامه ریزی مدون علمی جز حیف كردن منابع كشور هیچ نتیجه ای در بر نداشته و حتی اثر معكوس خواهد داشت.
استاد دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی با اشاره به سایر تحقیقات این مركز، اظهار نمود: در زمینه سوانح غیرعمدی همچون سقوط، سوختگی، مسمومیت، غرق شدگی، حوزه مصدومیت های عمدی همچون مشكلاتی مثل خشونت، دگرآزاری و درحوزه سوانح طبیعی مسائلی مثل زلزله، سیل و سایر مباحث در این مركز كارهای متعددی انجام شده است.
رییس مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها در خاتمه با انتقاد از عدم حمایت مسئولین از مراكز تحقیقاتی، تصریح كرد: مركز تحقیقات ارتقا، ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها تنها مركز معتبر علمی در زمینه پیشگیری و كنترل در حوزه سوانح و مصدومیت هاست كه متاسفانه حمایت كافی از آن وجود ندارد و طبیعی است كه با محدودیت نیروی انسانی و بودجه انتظار زیادی برای بهبود شرایط وجود ندارد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب