رد پای دخانیات در اتاق زایمان!
به گزارش پاراسول، در حالیکه خیلی از زوج ها امید خویش را به روش های کمک باروری مانند IVF بسته اند، مصرف دخانیات و الکل، بخصوص در ماه های منتهی به لقاح، سلامت جنین را در معرض تهدیدی جدی قرار می دهد.
خبرگزاری مهر - گروه سلامت: در یکی از روزهای پر انتظار زندگی مادران باردار، امید به تولدی سالم و زندگی ای نو، ناگهان به سکوتی تلخ و دردناک تبدیل می شود و عادت دیرینه به مصرف سیگار، آن سایه ی سنگین و بی رحمی است که آهسته آهسته جان کوچک درون رحم را می گیرد؛ نوزادی که هنوز چشم به جهان نگشوده، قربانی دودهای سمّی می شود که به ظاهر تنها مادر را درگیر کرده اند. وقتی مادر به بیمارستان رجوع می کند، با خبر تلخی روبرو می شود؛ جنینی که قرار بود نماد زندگی و آینده باشد، دیگر در رحم نفس نمی کشد و اشک های بی صدا، سکوت سنگین اتاق و قلبی شکسته، روایت ناگفته ای است از تأثیرات مخرب دخانیات در دوران بارداری؛ واقعیتی تلخ که هر سال جان هزاران مادر و نوزاد را می گیرد. در این گزارش به بررسی عمیق اثرات مصرف سیگار بر سلامت مادران باردار، رشد جنین و نتایج بلند مدت آن می پردازیم و اهمیت ترک دخانیات در این دوران حیاتی را با عنایت به دیدگاه کارشناسان مورد بحث قرار می دهیم. مصرف سیگار و سایر انواع دخانیات، یکی از معضلات بزرگ بهداشت عمومی در جهان است که بخصوص برای مادران آبستن و نوزادان آنها مخاطرات فراوانی بهمراه دارد. برپایه تحقیقات گسترده علمی، مصرف دخانیات در دوران حاملگی نه تنها سلامت مادر را به خطر می اندازد، بلکه تأثیرات منفی و جبران ناپذیری بر رشد و سلامت جنین و نوزاد تازه متولد شده خواهد داشت.
تأثیرات مستقیم سیگار بر مادران باردار
مصرف سیگار در دوران حاملگی سبب افزایش ریسک بروز مشکلات مختلف پزشکی برای مادر می شود و نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در دود سیگار می توانند سیستم قلبی-عروقی و تنفسی مادر را تحت تاثیر قرار داده و باعث افزایش فشار خون، کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها و ایجاد اختلالات گردش خون شوند.
عوارض مصرف دخانیات بر جنین و رشد آن
یکی از مهم ترین اثرات مصرف سیگار در بارداری، کاهش وزن هنگام تولد نوزاد است. دود سیگار حاوی بیشتر از ۴۰۰۰ ماده شیمیایی سمی و سرطان زا است که وارد جریان خون مادر شده و از راه جفت به جنین منتقل می شود. این مواد سبب کاهش جریان خون جفت، اختلال در اکسیژن رسانی و تغذیه جنین شده و رشد طبیعی او را مختل می کنند. در نتیجه، نوزادان مادران سیگاری معمولا وزن کمتری نسبت به همتایان غیرسیگاری خود دارند که این مورد با افزایش ریسک بروز مشکلات تنفسی، ضعف سیستم ایمنی و مشکلات رشد در سالهای بعد همراه می باشد.
افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و ناهنجاری های جنینی
تحقیقات مختلف نشان داده اند که مصرف سیگار احتمال سقط جنین را زیاد می کند. علاوه بر این، مصرف دخانیات در دوران حاملگی می تواند منجر به زایمان زودرس شود؛ وضعیتی که نوزاد قبل از موعد مقرر متولد می شود و به علت نارس بودن سیستم های حیاتی بدن، نیازمند مراقبت های ویژه پزشکی خواهد بود. از طرفی، مصرف سیگار با افزایش احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی همچون مشکلات قلبی، نقصها لوله عصبی و مشکلات ساختاری دیگر در جنین مرتبط می باشد. این مشکلات امکان دارد به شکل نقص های شدید در اندام ها، مغز و نخاع ظاهر شوند که زندگی نوزاد را به شکل جدی تهدید می کنند.
تأثیر مصرف سیگار بر سلامت روانی و رفتاری کودکان
کودکانی که مادرانشان در دوران حاملگی سیگار مصرف کرده اند، در معرض خطر بیشتری برای مشکلات رفتاری و روانی مانند بیش فعالی، نقص توجه، اضطراب و افسردگی قرار دارند. این ارتباط به علت تأثیرات مخرب مواد شیمیایی موجود در دود سیگار بر تکامل سیستم عصبی مرکزی جنین است.
دود دست دوم و خطرات آن برای مادران آبستن و جنین
حتی اگر مادر مستقیماً سیگار نکشد، قرار گرفتن در معرض دود دست دوم هم می تواند خطراتی مشابه بهمراه داشته باشد و دود دست دوم حاوی ترکیبات سمی است که می توانند سبب اختلال در رشد جنین، افزایش احتمال زایمان زودرس و مشکلات تنفسی در نوزاد شوند. بنابراین، محافظت مادران آبستن از مواجهه با دود سیگار در محیط اطراف امری حیاتی می باشد. در گفتگویی با شریف ترکمن نژاد، مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات و فاطمه عسگری، متخصص بیولوژیک تولیدمثل و جنین شناس، به بررسی عوامل پنهان و آشکار استفاده از دخانیات در دوران حاملگی پرداختیم.
توصیه های متخصصان و اهمیت ترک سیگار در دوران بارداری
شریف ترکمن نژاد، مشاور علمی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر در رابطه با تأثیرات مصرف دخانیات در زنان توضیح داد: در زنان، مصرف سیگار سبب کاهش ذخیره تخمدانی و اختلال در تخمک گذاری می شود. زنان سیگاری معمولا ۱ تا ۴ سال زودتر یائسه می شوند و در صورت بارداری، خطر حاملگی خارج رحمی در آنها تا ۴۳ درصد افزایش خواهد یافت. همینطور احتمال بروز اختلالات مادرزادی در نوزادان این گروه بیشتر است. ترکمن نژاد به بررسی تأثیرات مصرف دخانیات بر روند جوانی جمعیت، با استناد به آخرین مطالعات ملی اشاره نمود و اظهار داشت: بیشتر از ۳ میلیون و ۲۶۰ هزار زوج در کشور، معادل بیشتر از ۲۰ درصد زوجین ایرانی، نابارور هستند.
نیکوتین چگونه خطر سقط را افزایش می دهد؟ وی ادامه داد: نیکوتین موجود در دخانیات، چه از راه سیگار سنتی و چه از راه دخانیات نوین مانند ویپ، باعث تنگ شدن عروق خونی در جفت می شود و در نتیجه، اکسیژن رسانی و تغذیه جنین مختل می شود و این وضعیت می تواند مستقیماً منجر به سقط جنین، تأخیر در رشد داخل رحمی و در مواردی حتی مرگ نوزادی شود.
کاهش موفقیت IVF در زوجین سیگاری ترکمن نژاد ضمن اشاره به وضعیت خاص مادرانی که با روش های کمک باروری مانند IVF آبستن می شوند، اخطار داد: در این گروه، مصرف دخانیات خطرناک تر است. چونکه نیکوتین هم روی کیفیت اسپرم و هم روی تعادل هورمونی زن تاثیر می گذارد. به همین دلیل، شانس موفقیت در IVF در افراد سیگاری تقریبا به نصف کاسته می شود. وی تصریح کرد: دخانیات نه تنها احتمال سقط را زیاد می کند، بلکه زمینه ساز اختلالات تکاملی در جنین و بروز سندروم های نوزادی هم هست. این صدمه ها امکان دارد حتی بعد از تولد کودک ادامه پیدا کنند.
دخانیات و الکل، عوامل مؤثر در کاهش موفقیت IVF
همینطور فاطمه عسگری، متخصص بیولوژیک تولیدمثل و جنین شناس در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر اظهار داشت: نخستین سفارش ای که به همه ی زوج ها می شود، رعایت برخی نکات کلیدی در سبک زندگی است. یکی از مهم ترین عوامل تاثیر گذار در موفقیت IVF و سلامت جنین، قطع مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدر است.
نقش پررنگ سلامت اسپرم در جلوگیری از اختلالات کروموزومی
وی ادامه داد: بخصوص در مردان، مصرف این مواد می تواند اثرات جدی تری به دنبال داشته باشد. یکی از عوامل اصلی در ایجاد اختلالات کروموزومی و عدم تعادل یوپلوئیدی در جنین، صدمه های وارد شده به DNA اسپرم هاست. این صدمه ها، همچون شکست DNA و مشکلات کروموزومی، می توانند منجر به تشکیل جنین های ظاهراً سالم اما از نظر ژنتیکی ناسالم شوند که در نهایت منجر به سقط در سه ماهه اول حاملگی می گردند. عسگری افزود: از آنجائیکه فرآیند اسپرم سازی (اسپرماتوژنز) حدود سه ماه زمان می برد، به مردان سفارش می شود حداقل سه ماه قبل از شروع IVF، مصرف دخانیات و سایر مواد صدمه زا را قطع کنند و بسمت یک سبک زندگی سالم حرکت کنند تا کیفیت اسپرم به سطح مطلوب برسد و مصرف برخی مواد شیمیایی و مخدرها می تواند در روند رشد جنین اختلال ایجاد نماید.
تأثیر بالقوه الکل و دخانیات بر ناهنجاری های جنینی
به قول وی؛ هرچند در مورد اثر مستقیم و قطعی برخی مواد مانند الکل بر بروز ناهنجاری ها هنوز شواهد قطعی کافی وجود ندارد، اما تحقیقات نشان داده اند که این مواد می توانند در بروز برخی اختلالات هنگام تولد تاثیر گذار باشند. با این وجود، تاثیر آنها بر افزایش احتمال سقط جنین، بخصوص در مراحل اولیه بارداری، قطعی و تأیید شده است.
سلامت نسل آینده از قبل از لقاح آغاز می شود
عسگری در انتها تصریح کرد: سلامت جنین فقط وابسته به مادر نیست و هر دو والد باید قبل از مبادرت به بارداری، بخصوص با روش های کمک باروری، سلامت عمومی و سبک زندگی خویش را جدی بگیرند. چونکه پایه گذاری یک نسل سالم، از قبل از لقاح شروع می شود. به گزارش پاراسول به نقل از مهر، مصرف دخانیات و الکل، نه تنها سلامت جسمی و روانی مادر آبستن را تهدید می کند، بلکه اثرات عمیق، بلند مدت و گاه جبران ناپذیری بر جنین و نوزاد باقی می گذارد. از افزایش ریسک سقط جنین و زایمان زودرس گرفته تا بروز ناهنجاری های مادرزادی، مشکلات رفتاری و کاهش موفقیت در درمان های ناباروری مانند IVF، همگی نتایج مستقیمی از تماس بدن با نیکوتین و دیگر مواد شیمیایی مضر هستند. به همین دلیل، ترک مصرف دخانیات و اجتناب از مواجهه با دود دست دوم، نه تنها سفارش ای پزشکی، بلکه ضرورتی اخلاقی و اجتماعی برای حفظ سلامت نسل آینده است. سلامت یک نوزاد، از ماه ها قبل از تولد و از تصمیم های والدین شروع می شود. آینده ای سالم، نیازمند آگاهی، مسئولیت پذیری و اصلاح سبک زندگی امروز است.
منبع: پاراسول
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب